woensdag 22 juni 2005
Het centrum-periferie model of commercialiserings-model
Wellicht het meest bekende model voor de economische
ontwikkeling van aangrenzende regio's is het centrum-periferie model van de
Isolierte Staat van de Duitser Von Thünen, dat al in 1842 is ontwikkeld en
nadien door economen verder is gespecificeerd en kwantitatief onderbouwd. Von
Thunen 1842 [1]
In dit model staat de economische invloed van opkomende en reeds gevestigde
stedelijke markten centraal. De ontwikkeling van landbouw en landschap in een
bepaalde regio zou volgens de aanhangers van dit model in sterke mate zijn
bepaald door de plaats die de desbetreffende regio innam in het economische
krachtenveld van de aanwezige stadskernen of sterk geürbaniseerde regio's. Hoe
dichter bij de stad, hoe intensiever de landbouw; hoe verder weg, hoe
extensiever het grondgebruik. Zo ontstaat een centrum-periferie model dat in de
meest theoretische vorm uit een reeks concentrische cirkels bestaat. De
regionale bodemgesteldheid en de al dan niet aanwezige infrastructuur tussen
regio en stad kunnen echter voor vervormingen van dit concentrische beeld
zorgen. Betrekken we dit model op de laatmiddeleeuwse en vroegmoderne transitie
in onze streken, dan stellen de aanhangers van dit model dat regio's die zich
in de onmiddellijke nabijheid van de laatmiddeleeuwse Vlaamse steden bevonden,
bijvoorbeeld het platteland van Vlaanderen zelf en dat van Brabant, zich in een
veel vroeger stadium hebben getransformeerd in de richting van een commerciële
landbouw dan gebieden die veel verder van deze centra aflagen, zoals
bijvoorbeeld de Veluwe of Drenthe (periferie-gebieden). Toen in de zestiende
eeuw het economische kerngebied van Vlaanderen naar Holland verschoof, met
Amsterdam als belangrijkste kern, richtten de agrarische economieën van de
diverse streken van Nederland zich elk op hun eigen wijze op de nieuw ontstane
markten. Dichtbij de stedelijke kern (Holland) vond de meest intensieve
landbouw plaats, in periferie gebieden als Drenthe was de landbouw veel
extensiever. Het is vooral de Wageningse historicus Bieleman geweest die dit
centrum-periferie model voor Nederland nader heeft uitgewerkt. Het vormt zelfs
de rode draad in zijn Geschiedenis van de landbouw in Nederland 1500- 1950. [2](7)
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten